Didactische werkvormen
De didactische werkvormen zijn de manieren voor het organiseren van leerprocessen.
Concrete acties van een instructieverantwoordelijke om leeractiviteiten bij lerende uit te lokken (bijv. vragen stellen, doceren, een demonstratie geven, een discussie opzetten, een groepsopdracht geven, rollen toewijzen, een probleem voorleggen, etc.).
Afhankelijk van een visie op leren en instructie zal een instructieverantwoordelijke andere typische didactische werkvormen selecteren en implementeren.
Bron: Onderwijskunde als ontwerpwetenschap – van leren naar instructie, Martin Valcke
Welke didactische werkvormen zijn er?
Didactische werkvormen zijn in te delen in verschillende groepen, zoals:
- Instructievormen
- Interactievormen
- Discussievormen
- Opdrachtvormen
- Samenwerkingsvormen
- Schrijfopdrachten
- Spelvormen
Voorbeelden van didactische werkvormen zijn: de vertelling, een interview, rollenspel of een brainstorm.
De didactische werkvorm moet aansluiten bij het lesonderwerp en rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen.
Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het van belang om te letten op de beginsituatie, de groeperingsvorm en de leeractiviteit.
En bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het belangrijk dat de leerkracht zich afvraagt welke vorm in deze situatie het meest geschikt is.
Een rijke leeromgeving waarin de leerlingen actief leren vraagt om andere werkvormen dan een les met geleide interacties.
Het is de kunst om de juiste werkvorm bij de juiste lesstof te kiezen. Dat maakt lessen boeiend en effectief.
Bron: Didactische werkvormen, Arja Kerpel
De verschillende werkvormen nog verder onderverdeeld
Roger Standaert en Frimin Troch beschrijven in hun boek Leren en onderwijzen – inleiding tot de algemene didactiek een 22 werkvormen:
- Aanbiedende werkvormen
- Doceervorm
- Demonstratie
- Vertellen
- Gespreksvormen
- Onderwijsleergesprek
- Klasgesprek
- Leergesprek
- Groepsdiscussie
- Samenwerkingsvormen
- Groepswerk
- Varianten van groepswerk
- Simulatie en rollenspel
- Individualiserende werkvormen
- (Begeleid) zelfstandig leren
- Labopracticum
- Zelfstudiepakket
- Contractwerk
- Strategieën
- Beheersingsleren (mastery learning)
- Excursie
- Huiswerk
- Praktijkleren
- Probleemgestuurd leren
- Gevalsmethode (casestudy)
- Flipped classroom
- Co-teaching