Parentificatie

Parentificatie of ouder-kind rolomkering is het proces van rolomkering waarbij een kind of adolescent verplicht is om als ouder op te treden voor zijn eigen ouder of broer of zus.

Er zijn technisch twee verschillende soorten parentificatie geïdentificeerd: instrumentele parentificatie en emotionele parentificatie.
Instrumentele parentificatie houdt in dat het kind fysieke taken voor het gezin uitvoert.
Zoals voor een ziek familielid zorgen, rekeningen betalen of hulp bieden aan jongere broers en zussen die normaal gesproken door een ouder zouden worden geboden.
Emotionele parentificatie vindt plaats wanneer een kind of jongere de rol van vertrouwenspersoon of bemiddelaar voor (of tussen) ouders of familieleden op zich moet nemen.

Keuze van kind

Oudere kinderen, vaak eerstgeborenen, worden gekozen voor de familiale ouderrol.
Vaak neemt een jongere broer of zus dan de rol van eerstgeborene op zich.

Genderoverwegingen betekenen dat soms de oudste jongen of het oudste meisje wordt geselecteerd, zelfs als ze niet het oudste kind zijn, om redenen zoals de voorkeur om het geslacht van de vermiste ouder te matchen.
Meisjes, vooral degenen die een groot gezin hebben, hebben meer kans dan jongens om ouder te worden.
Als er een gehandicapt kind in het gezin is om voor te zorgen, lopen oudere broers en zussen, vooral meisjes, het grootste risico op parentificatie.

Een gehuwde, weduwe of alleenstaande ouder kan hun kind als hun echtgenoot behandelen; dit staat bekend als echtscheiding en komt vaker voor bij alleenstaande dan bij gehuwde ouders.
Echtscheiding tussen moeder en zoon komt vaker voor dan echtscheiding tussen vader en dochter.
Moeders kunnen hun zonen in deze rol plaatsen vanwege een verlangen naar bescherming maar uit angst voor mannen.
Hun zonen zijn een minder bedreigende optie.

Moeder-dochter parentificatie komt ook vaker voor dan vader-dochter parentificatie.
Dochters zijn waarschijnlijker dan zonen een emotioneel anker.
In een moeder-dochterrelatie zou de moeder haar dochter kunnen verplichten om de verzorgende rol te spelen.

Effecten

Parentificatie is schadelijk als het oneerlijk is en het kind zwaar belast.
Hoewel het adaptief of onaangepast kan zijn, is het niet altijd pathologisch, maar de destructieve vorm (destructieve parentificatie genoemd) houdt verband met onaangepast ouderschap, onaangepaste aanpassingen van het kind, fysieke mishandeling, seksueel misbruik, gedragsproblemen, verminderde emotionaliteit en slechte sociale competentie.
Geouderde kinderen hebben ook een hoger risico op depressie, zelfmoordgedachten, angst en een laag zelfbeeld.

Parentificatie is in verband gebracht met jonge vrouwen met eetstoornissen, met name in het geval van vader-dochterrelaties.
Als er meer dan één dochter is, is de kans groter dat de oudste dochter wordt verzorgd voor seksuele activiteit en ouder wordt. Een of meer van haar jongere zussen kunnen in latere jaren het doelwit zijn van seksuele activiteit door de vader.
Vader-zoon emotionele parentificatie kan leiden tot depressie en externaliserend gedrag bij zonen.