Onderwijsrecht

De verzamelnaam voor alle wet- en regelgeving die te maken heeft met het onderwijs is het onderwijsrecht.
Het is niet heel duidelijk te zeggen welke wet- en regelgeving behoort tot het onderwijsrecht.
Naast de traditionele onderwijswetten zijn er nog veel meer wetten die van invloed zijn op het onderwijs.

Recht op onderwijs

Het recht op onderwijs is in verschillende mensenrechtenverdragen en Universele verklaring van de rechten van de mens opgenomen.
Het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) is verreweg het meest belangrijk.
Burgers kunnen namelijk de verplichtingen van de staat, die zijn vastgesteld in het verdrag, afdwingen.

In onze grondwet staat onderwijs niet echt beschreven.
Maar de overheid is wel verantwoordelijk voor het regelen van het onderwijs in Nederland.
Dit staat beschreven in artikel 23 van de Grondwet. Dit artikel beschrijft de verantwoordelijkheid van de overheid bij het onderwijs, de onderwijsvrijheid, onderwijsbekostiging en de kwaliteitseisen.

Onderwijswetgeving

Leerplicht

Het recht op onderwijs is wel uitgewerkt in de Leerplichtwet. De leerplicht houdt in dat kinderen vanaf 5 jaar worden ingeschreven op een school en deze school regelmatig bezoeken. De ouders zijn verantwoordelijk voor het naleven van de leerplicht.

Sectorwetten

Naast de leerplicht zijn er een aantal wetten die minimumvoorwaarden voor het onderwijs stellen. Scholen moeten voldoen aan de minimumvoorwaarden om in aanmerking te komen voor onderwijsbekostiging. Dit zijn de Wet op het primair onderwijs, Wet op het voortgezet onderwijs, Wet op de expertisecentra en Wet educatie en beroepsonderwijs. Deze wetten worden ook wel de sectorwetten genoemd, omdat iedere wet alleen van toepassing zijn op een specifieke onderwijssector.
In deze wetten staat bijvoorbeeld beschreven dat een school(bestuur) een schoolgids en schoolplan moet opstellen, maar ook welke regels gelden voor schorsing en verwijdering van een leerling.

Themawetten zoals WMS en WOT

Themawetten gelden voor meerder sectoren en regelen zoals de naam al aangeeft bepaalde thema’s. Een voorbeeld is de Wet medezeggenschap op scholen (WMS). Ouders en personeel (en in het voortgezet onderwijs ook leerlingen) hebben samen zitting in een medezeggenschapsraad waarin ze meepraten over alle zaken die het onderwijs op de school aangaat.

Nieuwe wetgeving

Daarnaast zijn er ook wetten die andere wetten wijzigen. De Wet op het Passend onderwijs paste de sectorwetten op een aantal punten aan voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De Kwaliteitswet heeft indertijd gezorgd voor de introductie van voor ouders belangrijke instrumenten als de klachtencommissies en de schoolgids.