Onderwijs ondersteunend personeel

Met onderwijs ondersteunend personeel worden Onderwijsassistenten, roostermakers, orthopedagogen, conciërges of medewerkers van de administratie bedoeld. Dit personeel draagt bij aan het functioneren van de school en de continuïteit van het onderwijs.
De afgelopen jaren is het aandeel ondersteuners in het primair onderwijs toegenomen.
Wat doen deze ondersteuners en hoe zorgen scholen ervoor dat ze zowel leerkrachten als leerlingen verlichting brengen?
Veel scholen gebruiken ondersteuners die leraren moeten ontlasten en leerlingen een duwtje in de rug geven.
Deze ondersteuners begeleiden (zorg-)leerlingen, verwerken toetsen, bewaken de sociaal-emotionele ontwikkeling en bewaken de hygiëne.
Ze nemen ook pleinwachten over van de leraar, zodat deze meer kan focussen op lesinhoud.
Scholen bepalen zelf hoe zij ondersteuners inzetten.

Functies van ondersteuners

Onderwijsassistenten

Onderwijsassistenten zijn er voornamelijk voor verzorgende en pedagogische taken, zoals het verwerken van toetsen en het begeleiden van leerlingen in het verwerven van bijvoorbeeld ICT-vaardigheden.

Klassenassistenten

Klassenassistenten worden vooral ingezet in het speciaal basisonderwijs en in de onderbouw van het basisonderwijs. Ook helpen zij bij de begeleiding van leerlingen.

Lerarenondersteuner

De functie van lerarenondersteuner zit tussen een onderwijsassistent en een leraar in en heeft daarmee een grotere verantwoordelijkheid dan klassenassistenten en onderwijsassistenten. Zo mag een lerarenondersteuner zelfstandig taken uitvoeren, zoals lesgeven en het nakijken van toetsen. De lerarenondersteuner is de enige van de ondersteuners die daadwerkelijk een diploma nodig heeft van een associate degree opleiding.

Instructeur

Een instructeur is er om de leraar te ondersteunen en om studenten te begeleiden bij het praktijkgedeelte van het onderwijs (voornamelijk in het vmbo en het praktijkonderwijs). Ook in het mbo worden veel instructeurs ingezet. De instructeur is expert binnen een bepaald vakgebied in de praktijk en moet zowel vakinhoudelijk als pedagogisch bekwaam zijn.

Wat zijn de effect van ondersteuners in het onderwijs?

Er is in Nederland weinig onderzoek gedaan naar de effecten van het inzetten van ondersteuners in het onderwijs.
Uit veel internationale bronnen blijkt dat vooral de taalvaardigheid van leerlingen vooruit gaat door de inzet van ondersteuners.
In Denemarken bleek uit onderzoek dat de leesvaardigheid van leerlingen in groep acht met ruim een kwart onderwijsniveau omhoog ging.
Dit nadat ondersteuners voor 14,5 lessen per week gedurende acht maanden werden ingezet.

Wat zijn de vereisten om ondersteuners succesvol in te zetten?

Er zijn bepaalde vereisten voor het behalen van positieve resultaten. Het is bijvoorbeeld erg belangrijk dat de ondersteuners sterke pedagogische vaardigheden hebben en kennis hebben van vakinhoud.
Daarnaast is de ondersteuning effectiever naarmate deze voor langere wordt ingezet en intensiever is.
Als de ondersteuning duidelijk gericht is op een specifieke interventie, zoals bepaalde leer- of gedragsproblemen, en ze sluiten goed aan bij de behoefte van de leerling(en), is er grote kans van slagen.

Zijn er ook gevolgen voor de leraar?

Het inzetten van extra ondersteuning vraagt wel bredere vaardigheden van leraren.
Want zij moeten de ondersteuners aansturen en begeleiden.
Daarnaast moeten zij ook de taken duidelijk verdelen en hierover helder communiceren.
Sommige leraren ervaren hierdoor juist extra druk. Maar als de taken helder zijn en intercollegiale communicatie vlot verloopt, ervaren leraren juist minder werkdruk en halen ze meer plezier uit hun werk.
Hierdoor kunnen leraren meer aandacht geven aan andere les taken en de ontwikkeling van leerlingen. Met de inzet van onderwijsassistenten stimuleert men hiermee zeker de professionele ontwikkeling van leraren.