Onderpresteren

Als we spreken over een leerling die aan het onderpresteren is dan hebben we het vaak over een kind dat slechtere prestaties heeft dan wat ze eigenlijk kan.
Er is dus een duidelijke onbalans tussen wat de leerling aan capaciteiten heeft en hoe het werkelijk presteert.

Dit onderpresteren komt voor op alle leeftijden en bij leerlingen van verschillende niveaus.
Ook hoogbegaafde leerlingen kunnen op bepaalde gebieden ver onderpresteren.
Er is aangetoond dat onderprestatie bij goed lerende kinderen is de kans wel veel groter.
Bovendien is er de kans dat ze vaak niet op willen vallen binnen de groep waarin ze meedraaien.
Of omdat ze niet voldoende worden uitgedaagd met het lesmateriaal dat ze krijgen aangeboden.
Jongens worden eerder opgemerkt bij onderprestatie dan meisjes.

Twee vormen

Kinderen kunnen zowel thuis als op school onderpresteren.

Deze twee vormen zijn:

• Relatief: De leerling heeft onderprestatie maar zit nog altijd boven of op het gemiddelde van de rest van de klas.
• Absoluut: De leerling presteerd ver onder zijn of haar vermogen en zit ook onder het gemiddelde van de rest van de klas.

Hoe ontstaat onderpresteren?

• Het kan zijn dat een leerling werk op school aangeboden krijgt wat ver beneden zijn werkelijke niveau ligt.
  Hierdoor kan hij/zij zich gaan vervelen en met minder concentratie werken, wat zelfs bij dit werk slordigheidfoutjes kan opleveren.
  Het is belangrijk dat een leerling leerstof aangeboden krijgt op passend niveau.
• Hetzelfde geldt voor de instructie die in de klas gegeven wordt.
  Deze is vaak afgestemd op de gemiddelde leerling, waardoor de wat verder gevorderde leerling af kan haken en denkt dat hij/zij het al begrijpt.
  Wanneer er dan toch iets nieuws voor hem/haar wordt uitgelegd, krijgt hij/zij dit ook niet mee.
  Hierdoor heeft het vaak dan toch moeite met de uitvoering van de taak.
• Wat bij de relatieve onderprestatie gebeurt, is dat een leerling niet wil opvallen en anders gezien wil worden dan de rest.
  Hierdoor kan het zijn dat het mindere presteren als een soort van verdedigingsmechanisme wordt ingezet.
• Wanneer de leerkracht niet wil zien wat de individuele leerling kan en dit op een positieve manier aandacht geeft, kan dit negatieve gevolgen hebben voor de prestaties van de leerling.

De gevolgen

• De eerste gevolgen die zichtbaar zijn in de klas bij de onderpresteerder zijn mindere concentratie, een laag werktempo en weinig nut ziet in de opdrachten die hij/zij op school moet doen, waardoor hij/zij ze dan ook vaak niet doet.
• Een groep van deze leerlingen gaat zich zo vervelen dat ze storend gedrag gaan vertonen in de klas en last krijgen van gedragsproblemen.
• Het kan ook zijn dat het onderpresteren zelf nog niet gezien wordt, maar dat de leerling wel zichtbaar niet goed in zijn/haar vel zit.
  En vaak psychische en of fysieke klachten heeft.
• Door bovenstaande zaken waarbij de leerling negatieve ervaringen opdoet op school en bijvoorbeeld ook in de relatie tussen hem/haar en de leerkracht en zelfs met de rest van de klas, kan er grote weerstand tegen school ontstaan.