Klachtencommissie in het onderwijs
Leerkrachten, ouders en zelfs leerlingen kunnen terecht bij een klachtencommissie in het onderwijs als zij willen klagen over het gedrag of een beslissing van iemand die bij de school betrokken is. In de klachtenregeling van de school staat bij welke klachtencommissie de school is aangesloten, vaak is dit een landelijke commissie maar dat is niet verplicht.
Adviesrol klachtencommissie
Een klachtencommissie oordeelt of een klacht gegrond is en brengt daarna advies uit aan de school om zaken te verbeteren. Het advies is niet bindend.
Een school is wettelijk verplicht om aangesloten te zijn bij een klachtencommissie. Dit is onderdeel van de ‘kwaliteitswet’ waarin ook de verplichting is opgenomen dat scholen een schoolgids uitbrengen.
Het hoofddoel van de klachtencommissie is om lessen te trekken uit klachten en het beleid van de school te verbeteren, niet om schade te herstellen of om recht te spreken. Daarvoor moet men naar de rechter.
Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC)
De Landelijke Klachtencommisie Onderwijs (LKC) staat open voor scholen in zowel het bijzonder (confessioneel en algemeen) als het openbaar onderwijs.
Naast de LKC is ook de Landelijke Klachtencommissie Islamitisch onderwijs ondergebracht bij de Stichting Onderwijsgeschillen in Utrecht:
Geschillencommissies Bijzonder Onderwijs (GCBO)
Per 1 januari 2014 werken klachtencommissies in het bijzonder onderwijs samen in de Geschillencommissies Bijzonder Onderwijs (GCBO).
Het gaat om de klachtencommissies voor het katholiek onderwijs, voor het het protestants-christelijk onderwijs, voor het algemeen bijzonder onderwijs en voor het gereformeerd onderwijs.
Eisen aan de onafhankelijke klachtencommissie
De wet stelt een aantal eisen aan een onafhankelijke klachtencommissie:
- De klachtencommissie heeft minimaal drie leden.
- De voorzitter is onafhankelijk.
- In de klachtencommissie mogen geen mensen zitten die bij de klacht betrokken zijn.
- De leden van de klachtencommissie mogen de informatie die zij krijgen van ouders en school niet zomaar delen met anderen.
Inhoud klachtenregeling
De precieze regels om je klacht in te dienen vind je terug in de klachtenregeling van de voorschool, basisschool, opleiding of instelling.
Voor alle sectoren gelden globaal dezelfde uitgangspunten. In de klachtenregeling (van het studentenstatuut) staat namelijk altijd informatie over:
- welke klachtencommissie de klachten behandelt;
- de wijze waarop deze commissie werkt;
- de termijn waarbinnen de klacht moet worden ingediend;
- binnen welke termijn het oordeel wordt medegedeeld.
Klachtenprocedure
In de meeste klachtenregelingen staat dat een klager zijn klacht kan indienen bij het bestuur of rechtstreeks bij een klachtencommissie waar de (voor)school, opleiding of instelling is aangesloten. De klachtenprocedure is op papier identiek, omdat de eisen wettelijk zijn verankerd. Toch zijn er ook verschillen tussen een klachtenprocedure bij de school zelf of een klachtenprocedure bij een landelijke klachtencommissie
Voordelen klacht bij schoolbestuur
- schoolbestuur kan mogelijk nog vóór of tijdens de behandeling van de klacht een oplossing bieden
- procedure meestal wat informeler
- klacht kan snel afgehandeld worden
Voordelen klacht bij klachtencommissie
- onafhankelijke commissie
- ervaring met oordelen over klachten
- adviseert het schoolbestuur, maar oordeel niet bindend
- Modelreglement voor klachtenregeling
Soorten klachten
Klachten zijn er in soorten en maten. We verdelen ze in twee soorten:
- School organisatorische en onderwijskundige klachten.
- Klachten over gedragingen en machtsmisbruik.
Categorie 1
Dat zijn klachten over:
- inhoud van het onderwijs;
- schoolorganisatie;
- algemene schoolzaken;
- onderwijskundige zaken;
- treffen van maatregelen (of het nalaten daarvan).
Categorie 2
De tweede soort klachten gaan over gedragingen en machtsmisbruik. Denk hierbij aan klachten van ouders over pesten, een medewerker die klaagt over het ‘terreurbewind’ van de leidinggevende of een leerling die slachtoffer is van sexting.
Deze kwesties liggen vaak gevoeliger. Afhankelijkheid en machtsmisbruik spelen vaak een rol. Rechtstreeks afhandelen met de betrokkenen behoort dan meestal niet tot de mogelijkheden. Ondersteuning en begeleiding van een vertrouwenspersoon is dan gewenst.
Klachten en privacy (AVG)
In veel gevallen moet informatie – over de klacht, klager en aangeklaagde – worden gedeeld met anderen dan diegene die betrokken zijn. Dit kan nodig zijn omdat:
- Er anders geen oplossing kan worden gevonden voor de klacht.
- Het nodig is om de rust en veiligheid op school te garanderen.
- Het bevoegd gezag op de hoogte moet worden gebracht.
In sommige gevallen geldt er zelfs een wettelijke plicht om informatie te delen zoals in de volgende situaties:
- Als de klacht een minderjarige leerling betreft, moet je de ouders/verzorgers informeren (informatierecht).
- Als een klacht door een klachtencommissie gegrond is verklaard, moet de MR verplicht op de hoogte worden gebracht van het oordeel van de klachtencommissie en het uitgebrachte advies.
- In geval van een (vermoeden van een) zedenmisdrijf tussen een medewerker van school en een minderjarige leerling geldt de wettelijke meld-, overleg- en aangifteplicht.
