Geletterdheid

Geletterdheid in de breedste zin beschrijft “bepaalde manieren van denken over en lezen en schrijven” met als doel gedachten of ideeën in geschreven vorm te begrijpen of uit te drukken in een specifieke gebruikscontext.
Met andere woorden, mensen in geletterde samenlevingen hebben een reeks praktijken voor het produceren en consumeren van schrijven, en ze hebben ook overtuigingen over deze praktijken.
Lezen is in deze visie altijd iets lezen met een bepaald doel; schrijven is altijd iets voor iemand schrijven met een bepaald doel.
Overtuigingen over lezen en schrijven en de waarde ervan voor de samenleving en voor het individu zijn altijd van invloed op de manier waarop geletterdheid gedurende het hele leven wordt onderwezen, geleerd en geoefend.

Historisch gezien is het alfabetiseringsniveau van de wereldbevolking de afgelopen eeuwen drastisch gestegen.
Terwijl in 1820 slechts 12% van de wereldbevolking kon lezen en schrijven, is het aandeel vandaag omgekeerd.
In 2016 bleef slechts 14% van de wereldbevolking analfabeet.
In de afgelopen 65 jaar is de wereldwijde alfabetiseringsgraad elke 5 jaar met 4% gestegen – van 42% in 1960 tot 86% in 2015.

De traditionele / conventionele definitie van het woord.

Traditioneel verwijst geletterdheid naar het vermogen van een persoon om te lezen en te schrijven.

Lang geleden was het zo simpel. Als je uit een boek kon lezen en een brief kon schrijven, werd je als geletterd beschouwd. Geletterd zijn was een onderdeel van geschoold zijn en in die tijd was onderwijs alleen voorbehouden aan de rijke elite. Gelukkig zijn de dingen veranderd en zijn schoolonderwijs en alfabetisering in de loop van de tijd voor veel meer mensen toegankelijk geworden, tot het punt waarop het vaak als vanzelfsprekend wordt beschouwd.

De moderne definitie van het woord.

We hebben allemaal wel eens gehoord van computergeletterdheid. Deze termen worden veel gebruikt en wij begrijpen deze begrippen goed. De traditionele definitie van het woord is achterhaald of in ieder geval niet inclusief genoeg.

13 types van geletterdheid

1. Digitale geletterdheid – Dit omvat volgens deze definitie een breed scala aan vaardigheden, die allemaal nodig zijn om te slagen in een steeds digitaler wordende wereld.
   Naarmate gedrukte media beginnen uit te sterven, wordt het vermogen om online gevonden informatie steeds belangrijker te worden.
2. Mediageletterdheid – Dit is het vermogen om alle vormen van communicatie te gebruiken, te analyseren, te evalueren, te creëren en te handelen. Mediageletterdheid betekent alles van het interpreteren van emoji’s tot het begrijpen van onderliggende berichten in online advertenties tot het produceren van virale video-inhoud en het herkennen van native advertising.
3. Recreatieve geletterdheid – Onafhankelijke activiteiten die positieve attitudes, interesses en geletterdheid cultiveren.
4. Disciplinaire geletterdheid – De behandeling door experts in verschillende disciplines van het lees-, schrijf- en kritisch denkvermogen van leerlingen  die specifiek zijn voor de verschillende disciplines.
5. Burgerlijke geletterdheid – Kennis van hoe actief deel te nemen aan en verandering teweeg te brengen in de lokale gemeenschap en de samenleving.
6. Multiculturele geletterdheid – Het vermogen om de parallellen en verschillen tussen gewoonten, waarden en overtuigingen te begrijpen en te waarderen.
7. Informatievaardigheden – Een transformationeel proces waarbij de leerling informatie in verschillende vormen moet vinden, begrijpen, evalueren en gebruiken voor zijn eigen persoonlijk gewin. Dit kan persoonlijke, sociale of wereldwijde doeleinden zijn.
8. Functionele geletterdheid – De geletterdheidsvaardigheden die nodig zijn om succesvol door de samenleving te navigeren.
9. Inhoudsgeletterdheid – Het gebruik van geletterdheid op specifieke gebieden zoals wiskundige geletterdheid of wetenschappelijke geletterdheid.
10. Vroege geletterdheid – Wat een kind weet over communicatie, lezen en schrijven voordat het leert lezen en schrijven.
11. Ontwikkelingsgeletterdheid – Een vorm van alfabetiseringsinstructie die rekening houdt met de ontwikkelingsfase van een kind. In wezen biedt het ontwikkelingsgerichte alfabetiseringsinstructie.
12. Evenwichtige geletterdheid – Een leesprogramma dat verschillende leesmethoden gebruikt om gedifferentieerd leesonderwijs aan te bieden.
13. Kritische geletterdheid – Is een verzameling van neigingen en vaardigheden die innovatief onderwijs, kritisch denken en actief onderzoek cultiveren. Kritische geletterdheid helpt leerlingen om kritisch na te denken over de dingen die ze lezen, in plaats van alleen maar aan de oppervlakte te blijven.