Roos van Leary
De Roos van Leary is een model dat ontwikkeld is door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary. Het is een interactiemodel dat de onderlinge relaties en het gedrag tussen mensen beschrijft. Het model visualiseert gedragingen in twee dimensies: de dimensie van de mate van dominantie (verticale as) en de dimensie van de mate van samenwerking (horizontale as). Hierdoor ontstaat een cirkelvormig diagram dat verschillende gedragsstijlen weergeeft.
De Roos van Leary onderscheidt acht gedragsstijlen, die tegenover elkaar staan op de cirkel. Deze stijlen zijn:
- Leiden (dominantie, samenwerking). Initiatief tonen en leiding nemen.
- Volgen (onderdanigheid, samenwerking). Volgen en meewerken met anderen.
- Samenwerken (onderdanigheid, dominantie). Samenwerken zonder de leiding te nemen.
- Tegenwerken (dominantie, tegenwerking). Weerstand bieden en tegenwerken.
- Controleren (tegenwerking, dominantie). Proberen controle uit te oefenen zonder openlijke confrontatie.
- Opzij stappen (tegenwerking, samenwerking). Conflicten vermijden door zich terug te trekken.
- Afzijdig blijven (onderdanigheid, tegenwerking). Zich passief opstellen zonder openlijk verzet.
- Mee eens zijn (onderdanigheid, samenwerking). Instemmen en meewerken om conflicten te vermijden.
Het doel van de Roos van Leary is om inzicht te verschaffen in hoe mensen reageren op elkaars gedrag en hoe dit van invloed is op de interactie tussen hen. Het model kan worden gebruikt in verschillende contexten, waaronder het onderwijs, om de dynamiek van groepen te begrijpen en communicatie te verbeteren.
In het onderwijs
In het basisonderwijs kan de Roos van Leary nuttig zijn om de interacties tussen leerkrachten, leerlingen en ouders te analyseren. Door bewustwording van de verschillende gedragsstijlen kunnen leerkrachten beter inspelen op de behoeften van individuele leerlingen, conflicten beter begrijpen en effectiever communiceren. Het kan ook helpen bij het creëren van een positieve en collaboratieve leeromgeving.