Classificeren

Classificeren is een proces dat verband houdt met categorisatie, het proces waarin ideeën en objecten worden herkend, gedifferentieerd en begrepen.
Classificatie is het groeperen van gerelateerde feiten in klassen.
In het onderwijs wordt classificeren vaak gebruikt met de DSM-V, voor het indelen van bepaalde stoornissen.

Dankzij het classificeren kunnen deskundigen makkelijker met elkaar overleggen.
Maar een nadeel is dat het ‘labelen’ zoals het ook wel vaak wordt genoemd meer kijkt naar de kenmerken van een kind en niet naar het onderwijsaanbod.
In het onderwijs classificeren we momenteel veel leerlingen, we voegen classificaties als ADHD, PDD of ODD toe aan het dossier van een leerling als deze bewezen zo’n aandoening heeft.

Steeds vaker

Er wordt steeds meer en meer geclassificeerd. Redenen daarvoor zijn:

• Het systeem van indicatiestelling voor speciaal onderwijs/leerlinggebonden financiering (LGF) en het voortgezet onderwijs (LWOO en PRO) dragen bij aan de
  populariteit van classificaties.
• Dit geldt tevens voor het persoonsgebonden budget (PGB). Labels → meer ondersteuning in de vorm van “rugzakje” of budget.

Voor en nadelen

Nadelen:

1. Classificatiesystemen zijn ontwikkeld vanuit een medisch psychiatrisch perspectief en daardoor moeilijk in het onderwijs toe te passen.
2. Kwaliteit van classificatie is sterk afhankelijk van de diagnosticus.
3. Sommige labels blijken onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd.
4. Classificatiesysteem doet geen recht aan het transactioneel kader (vooral gericht op kindkenmerken, niet kijkend naar context). Problemen zijn onderdeel van interacties, aanpak moet hierop aansluiten.
5. Classificatiesysteem als DSM IV is categoriaal; alles of niets. Willen we zicht krijgen op onderwijs- en zorgbehoeften van een leerling dan is een dimensioneel systeem beter: op verschillende dimensies met een continuüm van minder naar meer kenmerken en gradaties van ernst.
6. Kinderen ontwikkelen zich, hun problemen variëren door de tijd en zijn gebonden aan levensfasen en de mate van afstemming vanuit de omgeving. Bijv. goede periode = geen classificatie, slechte periode = wel classificatie.
7. Label kan stigmatiserend werken en leiden tot een “selffulfilling prophecy”. Dit is een groot risico want lage verwachtingen van een leerkracht leiden tot lage prestaties bij de leerling.
8. Ethisch oogpunt; te weinig aandacht voor positieve factoren.

Voordelen:

1. Het hanteren van omschrijvingen met concrete criteria bevordert de systematiek in het diagnostisch proces en de communicatie tussen professionals. Besluitvorming is transparant.
2. DSM IV bevat klinisch relevante beelden en de meest voorkomende stoornissen zijn erin opgenomen.
3. Een classificatie in een onderdeel van het diagnostisch proces. Het is een objectieve probleembeschrijving. Verklarende vragen kunnen afstemmen op diagnose. Zo krijgt een classificatie een functie binnen het transactionele kader.
4. Een label kan de acceptatie van kinderen met leer- en gedragsproblemen bevorderen.
5. Een label kan een kind helpen meer grip op zijn mogelijkheden en beperkingen te krijgen.

Wanneer is het zinvol?

• Wanneer de problemen aanhouden, ondanks de extra begeleiding.
• Wanneer school, ouders en kind willen weten wat er aan de hand is zodat zij verwachtingen en doelen kunnen bijstellen.
• Het onderkennen van een stoornis kan de acceptatie van het kind bevorderen en kan een stimulans zijn om het probleem anders te gaan aanpakken.
• Classificatie kan aangeven op welke wijze de omgeving beter op het kind kan inspelen.

Conclusie:

• Classificeren is een systematische en transparante manier van werken
• Het kan bijdragen aan een constructieve samenwerking tussen betrokkenen
• Classificeren kan bijdragen aan doelgericht onderzoek
• Het kan een rol spelen bij het bepalen van reële doelen en daarmee een aanzet geven tot de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van een kind.
• Maar een classificatiesysteem zoals DSM IV is niet conform transactioneel kader en er is geen aandacht voor de positieve aspecten.
• Classificatie is niet nodig voor een pedagogisch-didactisch passende aanpak.